In antwoord op mijn vorige blog ontving ik een zeer lange mail van de hr Kemme. Die publiceer ik hier niet, maar mijn antwoord wel, waaruit de inhoud van zijn bericht makkelijk is af te leiden.
Geachte hr Kemme,
Dank voor uw uitgebreide reactie, waar een hoop op te zeggen is.
Ten eerste hebt u gelijk dat het een nogal emotioneel stuk is, niet erg genuanceerd, to put it mildly, maar dat permitteer ik me op mijn eigen persoonlijke blog. Ik voel me af en toe nogal verwant met Wim de Bie die bij tijd en wijle ook zeer boos kon worden om het een of ander.
Om op enkele van uw punten meer zakelijk in te gaan het volgende:
- De titel van uw stuk, ontleend aan uitspraken van de huidige paus, luidt Dictatuur van het Relativisme, beiden met hoofdletters. Alleen die titel stuit me al tegen de borst. Dictatuur? Meent u werkelijk dat katholieken het slachtoffer zijn van een dictatoriale aanpak. Er is vrijheid van godsdienst in ons land, vrijheid van godsdienstig onderwijs, alles verankerd in de grondwet. Dat uw kerk hier en daar de wind flink tegen heeft, kan toch echt niet geweten worden aan een dictatoriale aanpak van de niet katholieken, of relativisten, zoals u ze noemt.
- En dat u inmiddels tot een minderheid behoort, zeker in Nederland, dat is ‘ons’ toch ook niet aan te wrijven. U gedraagt zich als een allochtoon, die als hij op een vergrijp wordt aangesproken, zegt: “Zie je nou wel, we worden altijd gediscrimineerd.” Maar goed, dat vergeef ik u, het hoort nu eenmaal bij zich in de verdediging geduwd voelende minderheden. Allah!
- Dan dat Relativisme, ook zo’n term, die – uit de mond van uw paus – eigenlijk een heel eigen betekenis krijgt. Feitelijk een filosofische term die op zeer verschillende manier kan worden opgevat en uitgelegd, wordt het hier geplakt op iedereen die niet katholiek is. De anderen, de hele rest van de samenleving is relativistisch, hecht geen waarde aan absolute waarheden zoals die door u aangehangen worden over goed en kwaad, leven en dood en nog zo wat. Maar klopt dat eigenlijk wel? Is onze samenleving zo relativistisch als u suggereert? Ik weet het niet, wel weet ik dat er een hoop mensen rondlopen die er ook zeer uitgesproken ideeën op nahouden, waar ze absoluut in geloven, en dat geldt ook voor hun normen en waarden. Persoonlijk ben ik atheïst, en daar ‘geloof’ ik absoluut in, daar ben ik net zo zeker van als u van de kruisdood van uw heiland. Maar om het wat dichter bij huis te houden: ik (en velen met mij) geloven in goed en kwaad, en hanteren waarden en normen van respect, aandacht, liefde en vrede. Daar hebben we geen christus, buddha, mohammed of wie dan ook voor nodig. Kortom, ik ben geen relativist, wat dat ook precies zou kunnen zijn, en ik geloof in absolute waarheden, net zo als u. En wie er gelijk heeft, u mag het zeggen, en ik vrees het antwoord al.
- En dan het ‘feit’ dat geen enkele instelling gedurende 2.000 jaar continue een boodschap van liefde en waarheid heeft verkondigt. Dat u me vraagt om nader te verklaren waarom ik daar zo negatief of reageer, kan ik niet goed vatten. Maar goed, daar gaat ie dan. Meent u serieus dat de katholieke kerk sinds 2.000 jaar een boodschap van liefde en waarheid brengt? Ooit gehoord van de kruistochten, de inquisitie, de Katharen, de jodenvervolging in de Middeleeuwen en daarna? Je kunt van alles zeggen over de katholieke kerk, maar dat ze continu een boodschap van liefde bracht? Kom nou! Er zal altijd wel iets of iemand zijn geweest binnen uw kerk die het beste bedoelde, en met liefde en waarheid de wereld tegemoet trad, maar de officiële kerk, die instelling waarover u het hebt, die kerk heeft heel vaak in zijn handelen aan de (absoluut) foute kant gestaan.
- Zeven jaar geleden maakte ik een fietstocht naar Santiago de Compostela, niet als bedevaart, maar – onder andere – als een soort geschiedkundig onderzoek naar een van de oudste ‘wegen’ in Europa, die voor Santiago al naar Finisterra (het einde van de wereld) leidde. Tijdens die reis werd ik in veel Spaanse kerken overweldigd door beelden van Sint Jacob, Matta Mores, de Morendoder, zoals de Spanjaarden hem zien. Tientallen keren, meer dan levensgroot, staand op hopen dode Moren, kinderen, vrouwen, naakt en met afgerukte ledematen. Dat is voor mij (ook) de katholieke kerk, met een hoop goeds misschien, hier en daar, maar met veel meer kwaad. Om nog maar te zwijgen van de pauzen, van laten we zeggen voor 1.600, de eerste 1.600 jaar van die door u genoemde 2.000 jaar vol liefde, waarheid en vrede. Laat me niet lachen. Eerder dood, verderf, marteling, verkrachting, uitbuiting, onderdrukking, zelfverrijking, alle doodzonden op een rijtje met pauzen als aanvoerder en slechte voorbeeld, ad infinitum. Ook nu nog.
- De paus besloot dat de Rooms-Katholieke Kerk op Goede Vrijdag (in de Latijnse mis) weer bidt voor de bekering van de joden. Vorig jaar wilde de paus de oorlogspaus Pius XII zalig verklaren en alleen na veel joodse protesten zag hij van zijn voornemen af. Bisschop Richard Williamson, need I say more? En dan hebben we het nog niet eens gehad over de recente schandalen, waar de Katholieke kerk zijn liefde en waarheid wel op een heel speciale manier toonde voor jonge kinderen. Om je – in zo’n situatie, en met zo’n verleden – op de borst te kloppen als behorend tot de ‘enige’ instelling die sinds 2.000 jaar continu liefde en waarheid brengt, is ronduit arrogant, maar ook van elk rationeel besef over de geschiedenis van de eigen kerk gespeend.
Rob van Eeden blog 
Geachte heer van Eeden,
Het heeft even op zich laten wachten, maar hier dan, op uw site, mijn antwoord. Ik doe dat per hoofdje van uw tekst, door met een trefwoord ernaar te verwijzen.
1. Dictatuur van het relativisme.
Ik noem u twee voorbeelden van ‘dictatuur van het relativisme’ die mij spontaan te binnen springen: de discussie over de ‘weigerambtenaren’ en de verpleegster die dreigt verplicht te worden om aan euthanasie haar medewerking te geven. Ik spreek trouwens over tendensen in de Westerse wereld en niet over de concrete situatie in Nederland, waar ik al bij 11 jaar niet meer woon. Wie op biologische, antropologische en theologische gronden het zogenaamde homohuwelijk niet wil sluiten loopt gevaar zijn baan te verliezen; wie meent dat euthanasie medisch gezien niet nodig is en moreel verwerpelijk moet ook rekenen op serieuze problemen op de werkvloer. Ikzelf was niet zo blij om in het middelbare onderwijs in Nederland condooms te moeten uitdelen, wetend dat die het aantal tienerzwangerschappen en abortussen alleen maar doen toenemen. Dat heeft mij bij een sollicitatie (op een ‘katholiek school’ ooit eens ernstig benadeeld. Wie vandaag katholieke ethische principes uit, kan op heftige reacties rekenen, een beetje zoals de uwe. Dat is wat wij bedoelen met een soort dictatuur. Het doet ons denken aan dissidenten in Oost-Europa, die feitelijk nadeel ondervonden omwille van hun opvattingen, zoals vrijheid van meningsuiting. Ook in onze streken, in deze tijd, staat de vrijheid van geweten sterk onder druk. De vrijheid van godsdienst is er nog op papier, maar zij wordt ernstig bedreigd in de praktijk en dreigt – met zogenaamde anti-discriminatiewetgeving – ook wettelijk ingeperkt te worden. .
2. Minderheid
U wrijf u niets aan en het is niet mijn intentie om ‘zielig te doen’ over het behoren tot een minderheid. Het is slechts mijn bedoeling te signaleren dat de mensheid zonder God te neiging heeft het zicht op de waarheid der dingen te verliezen, zijn eigen vrijheid te verliezen én die van andere in te perken. Ik raad u aan mijn teksten te herlezen met deze gedachte in het achterhoofd.
3. Relativisme
Relativisme is wel erg simpel gedefinieerd als dat betrekking heeft op iedereen die niet katholiek is. Dat zijn in elk geval niet mijn woorden. Relativisme is inderdaad een filosofisch begrip dat aangeeft dat men niet echt gelooft in een filosofische of morele waarheid. De katholieke kerk en ik met haar geloof wel in het bestaan van absolute waarheid in filosofische en in morele zin (die twee hangen met elkaar samen maar moeten van elkaar onderscheiden worden). Wij denken dat die absolutie waarheid samenvalt met Degene die wij ‘God’ noemen en die wij in de meest volmaakte mate herkennen in de historische figuur van Jezus Christus. Zijn ‘nalatenschap’ is – dat is historisch ook aantoonbaar – vervat in de katholieke traditie. Orthodoxen en Protestanten zijn latere afsplitsingen. Wij denken du Christus, die zei dat Hij de weg, de waarheid en het leven was en ondermeer voor die uitspraak de doodstraf kreeg, dus wél nodig is om de waarheid te kennen, maar niet zonder de liefde of het leven. U mag het van mij zonder Christus en de Kerk proberen, maar ik denk dat u er uiteindelijk niet in zal slagen. U gelooft in ‘absolute waarheiden’, prima, maar we zouden daar dieper op in moeten gaan om te weten wat u daarmee bedoelt. Ik heb u persoonlijk geen relativist genoemd, want daarvoor ken ik u negenoog. Ik heb et over relativisme gehad, niet over u. Hopelijk is uw vrees voor mijn antwoord niet gegrond gebleken.
4. 2000 jaar katholieke kerk
Natuurlijk heb ik van kruistochten en inquisitie gehoord. Maar wat u over het hoofd ziet is dat er nu al 2000 jaar katholieke (en andere) christenen elke zondag of vaker samenkomen in het merendeel om de liefde voor God en de naaste te beleven en dan in de wereld weldoend aanwezig te zijn. De grootse charitatieve organisatie in de wereld is op dit moment de katholieke kerk. Waar u op doelt zijn de fouten die katholieke in het verleden gemaakt hebben en die zijn er zeker geweest. In het jaar 2000 heeft de katholieke kerk de gelegenheid te baat genomen om zich uitdrukkelijk voor gemaakte fouten te verontschuldigen, bij monde van de vorige paus; en dat is niet de enige keer geweest. Wij bestaan uit mensen van vlees en bloed en er worden fouten gemaakt, zoals overal. Overigens waren de kruistochten verdedigingsoorlogen tegen de oprukkende Ottomanen die de Islam met het zwaard oplegden. Ook is de Katholieke Kerk nooit voor jodenvervolging geweest. Dat sommige katholieke leiders er toe aangezet hebben is wat anders. Zeker, er zijn grote fouten gemaakt, maar dat de officiële Kerk ‘heel vaak aan de verkeerde kant heeft gestaan’, dat lijkt mij ook op historische gronden onverdedigbaar. Bovendien: wat zijn uw objectieve criteria om over de (absoluut) ‘foute’ kant te spreken? En waaraan ontleent u die? Ik denk dat als u zich die vraag serieus zou stellen, u verdacht dicht bij het officiële katholieke gedachtegoed van de afgelopen 20 eeuwen uit zou komen.
5. Santiago De Compostella
Ik ben geen historicus, maar ik denk dat u over het hoofd ziet dat de Moren net als de Ottomanen een zeer agressieve veroveringsoorlog voerden met het doel Europa te onderwerpen en Islamitisch te maken. Sint Jacobus leefde ten tijde van Jezus Christus, dat is een slordige zes eeuwen eerder, dus het lijkt me onmogelijk dat hij die Moren massaal afgeslacht zou hebben. Misschien was het een beeld van een Spaanse (katholieke) koning die zijn land verdedigde. Moorden is tegen het katholieke beginsel, maar wettige zelfverdediging is wel geoorloofd, zelfs als dat onverhoopt mensenlevens kost. Uw ‘geschiedenis van de pausen’ mist elke historische grond. Er zijn enkele minder goede en zelfs slechts pausen geweest, maar de katholieke kerk verklaart pausen pas zalig of heilig als ze overleden zijn, nadat gebleken is dat ze een voorbeeldig leven hebben geleid én dat er op hun voorspraak wonderen zijn gebeurd. Nooit heeft de rk kerk beweerd dat haar pausen zonder zonden zijn. Maar zoveel zonden als u ze op de mauw spelt, dat lijkt mij zwaar overdreven.
6. De pausen
Ik vrees te moeten vaststellen dat u kennis van de feiten te wensen over laat. Dat de katholieke kerk eeuwenlang gebeden heeft over de ‘bekering’ van de joden is niet zo vreemd, omdat volgens de jood Jezus Hij de Messias was en ze Hem niet alszodanig herkend hebben. Met de liturgische vernieuwing van Vaticanum II is het gebed vervallen, maar daar ging die vernieuwing niet om. Toe de ‘oude’ liturgie, op verzoek van velen weer heringevoerd werd, heeft de huidige paus het gebed waarop u doelt aangepast, omdat de formulering ‘bekering’ blijkbaar te gevoelig lag. Hier een Engelstalige versie: “Let us pray for the Jews. May the Lord Our God enlighten their hearts so that they may acknowledge Jesus Christ, the savior of all men.” De zaak rond Pius XII ligt veel ingewikkelder. Vele joodse leider, waaronder Gola Meir, hebben deze paus geroemd om zijn houding tijdens WO II. Maar men heeft natuurlijk ook kritiek geuit. Pius XII heeft in zich altijd heel duidelijk tegen het Nazi-regime uitgesproken, maar op een zeker moment heeft hij een voorzichtige koers gevaren, omdat hij wist dat als hij hard van toon was, de Nazi’s onmiddellijk talloze joden en katholieken leer om gingen brengen. Dat was onder meer gebleken in Nederland, waar kardinaal de Jong hard uithaalde tegen de Duitsers en waarop talloze joden en katholieke meer zijn omgebracht. De zaak Williamson werk u niet uit. Ik moet vrezen – op grond van hoe u de andere zaken behandelt, dat u hier ook een karikatuur van de waarheid in het hoofd hebt. De opheffing van de excommunicatie van de vier ‘integristische’ bisschoppen was een opening tot dialoog die de huidige paus wilde scheppen, op zuiver kerkelijke theologische thema’s. Onder die vier bleek er een ‘negationist’ te zijn. Het Vaticaan heeft indertijd toegegeven dat ze te weinig onderzoek naar de man z’n persoonlijke opvattingen over WO II had gedaan. Het Vaticaan maakt menselijke fouten, maar heeft nooit een negationist willen ‘rehabiliteren’ zoals men het in de kranten heeft geschreven. Bovendien: het Vaticaan doet véél meer, dat de media vaak ontgaat. Het niet mijn bedoeling om mijzelf op de borst te kloppen, maar en nog minder om arrogant te zijn, maar ik denk dat u onderschat wat voor goeds de Katholieke kerk aan de wereld te bieden heeft en ook heeft geboden. Onderwijs, zorg, wetenschap, sociale rechtvaardigheid, de val van het communistisch systeem door Johannes Paulus II (dit is de mening van Gorbatsjov), etc.
Conclusie
Ik zou u toewensen dat u zich beter in al deze zaken verdiept, want ik meen dat uw kennis van zake tekort schiet. U komt met de klassieke beschuldigingen die ik al zoveel gehoord heb en vroeger ook zlef wel voor waar heb gehouden. Nadere studie overtuigt mij meer en meer van het grote ‘goed’ dat mijn Kerk i zich draagt en weil delen met de wereld (niet opleggen!) U maak u geen enkel verwijt, maar daag u wel uit om verder te kijken, u te vergewissen van betrouwbare bronnen. Indien u wenst wil ik u daar graag bij helpen.
Altijd bereid tot nadere dialoog
Met vriendelijke groet,
Vincent Kemme